Thang máy hoạt động được là nhờ vào sự cấu thành và phối hợp vận hành bởi nhiều bộ phận khác nhau. Mỗi bộ phận mang một chức năng, đáp ứng cho các nhu cầu khác nhau nên để thang máy vận hành một cách trơn tru và an toàn thì không thể thiếu bất kỳ một bộ phận nào, nhất là tủ điều khiển thang máy.

1. Tủ điều khiển thang máy là gì? Tầm quan trọng của tủ điều khiển thang máy?

• Tủ điều khiển thang máy là bộ phận quan trọng được ví như là bộ não của thiết bị có nhiệm vụ điều khiển tất cả mọi hoạt động của một thiết bị thang máy. Nó được tạo ra theo yêu cầu của người sử dụng giúp điều kiển dễ dàng, chính xác, tiện lợi hơn. Công dụng của tủ điện là điều khiển và phối hợp cùng các thiết bị khác để cho thang máy hoạt động an toàn và theo đúng mong muốn của nhân viên kỹ thuật.
• Nhiệm vụ của tủ điện thang máy là thu thập các dữ liệu từ các thiết bị khác cung cấp rồi phân tích. Khi các yếu tố an toàn được đảm bảo thì tủ điện sẽ phát đi các yêu cầu cho các bộ phận khác giúp cabin di chuyển. Tủ điện thang máy chịu trách nhiệm cung cấp điện cho động cơ để kéo cabin di chuyển sau khi nó kiểm tra đầy đủ các yếu tố an toàn.

2. Cấu tạo tủ điện thang máy

Tủ điện thang máy gồm có nhiều bộ phận khác nhau. Mỗi chi tiết có trong tủ điện thực hiện một chức năng vai trò khác nhau:

Hệ điều khiển: có nhiều loại, như tủ điều khiển một tốc độ, hai tốc độ, hãm tái sinh, hãm động năng, điều khiển ACVV (Alternating Current Variable Voltage), điều khiển VVVF (Variable Voltage Friquency).

Hệ điều hành: xử lý các tín hiệu để cung cấp cho hệ điều khiển.

Thiết bị bảo vệ: bảo vệ cho các motor không cháy khi bị mất pha điện nguồn.

Mạch chọn lựa (selector): tác động đến hệ điều hành để chọn chiều chạy phù hợp và dừng đúng vị trí đã ấn định.

Hệ thống cứu hộ an toàn và tiện lợi: bao gồm bộ cứu hộ ARD –P981 (Automatic Rescur Device –Pacific Elevaor January 1998). Chức năng của hệ thống này dùng để duy trì hoạt động cuả thang máy trong trường hợp mất điện đột xuất, trong khi di chuyển đến tầng gần nhất hệ thống chiếu sáng vẫn hoạt động đồng thời hệ thống thông báo bằng tiếng nói (P981) phát ra thông tin cho hành khách.

Lưu ý: Trong trường hợp mất điện nếu thang máy không có hệ thống cứu hộ ARD, thì cabin sẽ dừng lại ở vị trí bất kỳ. Trường hợp này cần đến người bên ngoài giúp đỡ bằng cách dùng intercom để liên lạc, hoặc ấn chuông báo động. Người cứu hộ (giúp đỡ) phải thực hiện đúng các thao tác ghi trong hướng dẫn sử dụng.

3. Các loại tủ điện thang máy thông dụng

Việc phân loại tủ điện thang máy sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn, tường tận hơn về bộ phận quan trọng này có trong thang máy để từ đó có được quá trình sử dụng thích hợp nhất.

– Phân loại theo nguyên lý làm việc:

Có hai loại tủ điều khiển sử dụng là tủ điều khiển sử dụng hệ điều hành ACVV và tủ điều khiển sử dụng hệ điều hành VVVF mỗi loại đều có những đặc điểm riêng, phù hợp với nhu cầu sử dụng cụ thể của con người ở mỗi công trình.

Đặc điểm tủ điện sử dụng hệ điều khiển VVVF

Nguyên lý làm việc của hệ điều khiển này là biến đổi điện áp và biến đổi tần số của nguồn điện xoay chiều trước khi cấp cho motor (vận tốc của motor đồng biến với tần số nguồn điện).

Nguồn điện 3 pha trước hết được chỉnh lưu thành nguồn điện một chiều, sau đó thì invertes nguồn điện một chiều thành nguồn xoay chiều 3pha có điện áp và tần số theo ý muốn. Tức là motor quay với vận tốc theo ý muốn.

Việc biến đổi điện áp hay tần số nhằm hạn chế gia tốc của motor khi khởi động và khi dừng lại. Việc giảm gia tốc khi cabin thang  hoạt động hoặc khi cabin thang máy dừng lại giúp cho người sử dụng thiết bị có cảm giác an toàn, thoải mái hơn rất nhiều.

Đặc điểm tủ điện sử dụng hệ điều khiển ACVV

Quá trình làm việc của tủ điều khiển ACVV là việc biến đổi điện áp của nguồn điện trước khi được cung cấp cho motor. Việc biến đổi này không sử dụng thiết bị máy biến thế thông thường mà sẽ được sử dụng SCR để thực hiện việc kích dẫn. Hệ điều khiển này có quá trình khởi động khác hẳn với quá trình hãm dừng.

Việc khởi động với mức điện áp thấp nhờ vào việc kích trễ SCR mang tới hiệu quả cao. Hãm dừng với điện áp thấp bằng cách như trên, đồng thời đưa nguồn điện một chiều vào cuộn dây tốc độ chậm của motor để cản lại. Vì vậy hệ điều khiển này phải dùng với motor 2 cấp tốc độ. Điện năng không chuyển được sang cơ năng nên chuyển thành nhiệt năng nên motor rất nóng và phải giải nhiệt cưỡng bức bằng quạt điện.

Việc đưa dòng điện một chiều vào để cản lớn hay nhỏ, là tuỳ theo từng thời điểm motor đang quay nhanh hay quay chậm, nhờ vào một thiết bị gọi là phát tốc. Phát tốc thực chất là máy phát điện áp tuyến tính với vận tốc quay.

Sử dụng dòng điện một chiều vào nhằm mục đích cản lớn hay cản nhỏ là tùy thuộc vào từng thời điểm mà motor đang chạy, đang hoạt động nhanh hay chậm, điều này nhờ vào một thiết bị gợi là máy phát tốc, hay thực chất đó chính là máy phát điện tuyến tính với tốc độ quay của thiết bị.

– Phân loại theo trạng thái sẵn sàng đưa vào hoạt động

Theo đó, có 2 loại tủ điện cơ bản là tủ điện nhập khẩu nguyên chiếc và tủ điện lắp ráp. Mỗi loại tủ điện thang máy này sở hữu ưu điểm và nhược điểm khác nhau, phù hợp với những thiết bị khác nhau và có chất lượng khác nhau.

Tủ điện nhập khẩu nguyên chiếc

– Là sản phẩm của những thương hiệu nổi tiếng như Nippon/Fuji – Malaysia, Tủ Steps  – Thái Lan.

– Ưu điểm: Loại tủ điện này là những sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt, đảm bảo tốt về chất lượng, an toàn khi sử dụng.

– Nhược điểm: Thường thì tủ điện nhập khẩu không có sẵn, phải đặt hàng nên việc thay thế khi cần thiết sẽ gặp những khó khăn, kéo dài hơn so với bình thường, đồng thời chi phí cần bỏ ra để thay thế cũng tốn kém hơn.

Tủ điện lắp ráp

– Ưu điểm:

Đây là những tủ điện có thiết bị, linh kiện được nhập khẩu theo lô, luôn có sẵn nên việc thay thế, sửa chữa dễ dàng và thuận lợi hơn.

Tủ điện lắp ráp được sử dụng phổ biến, quá trình gắn bó trải nghiệm nhiều nên người sử dụng cũng như sửa chữa có nhiều kinh nghiệm hơn.

Các linh kiện được sử dụng để lắp ráp tủ điện đều là những linh kiên chất lượng, uy tín của những thương hiệu hàng đầu trên thế giới.

– Nhược điểm:

Nhược điểm lớn nhất của dòng tủ điện lắp ráp này chính là ở chỗ tùy thuộc vào đơn vị tiến hành lắp ráp mà tủ điện được làm theo một tiêu chuẩn khác nhau. Điều này có thể sẽ ảnh hưởng tới chất lượng của thiết  bị.   Chỉ qua một vài thông tin, tìm hiểu trên đây mỗi người chắc hẳn sẽ có thêm những kiến thức bổ ích cho mình liên quan tới tủ điện của thang máy. Việc hiểu biết về tầm quan trọng của tủ điện sử dụng cho thang máy sẽ giúp con người cẩn trọng hơn trong quá trình lựa chọn thiết bị sử dụng cho mỗi công trình. Đây chính là cách nâng cao chất lượng hoạt động, hiệu quả sử dụng thang máy của con người một cách nhanh chóng và đơn giản nhất.

4. Vị trí để lắp đặt tủ điện thang máy

Việc lắp đặt tủ điện thang máy ở đâu, như thế nào phụ thuộc khá nhiều vào việc chúng ta thiết kế tổng thể công trình, vị trí của thang máy như thế nào. Tùy từng đặc điểm công trình mà chúng ta có thể đưa ra sự lựa chọn phù hợp nhất.

Với những công trình tiết kiệm diện tích, hố thang bé và hạn chế về chiều cao thì loại thang máy thường được đưa vào sử dụng là thang máy có phòng máy. Sử dụng loại thang máy này thì tủ điện của thiết bị sẽ được đặt ở ngay trong phòng máy nhằm thuận tiện cho việc quản lý và hoạt động của thiết bị.

Nếu công trình bị hạn chế về chiều cao, kích thước hố thang theo tiêu chuẩn thì sử dụng thang máy không phòng máy chính là lựa chọn phù hợp nhất. Lúc này, tủ điện của thang máy có thể lắp đặt ở một vị trí thích hợp. Tuy nhiên, yêu cầu cần phải là nơi khô ráo, thoáng đãng và có sự thích hợp nhất.

Tủ điện thang máy là bộ phận quan trọng, không thể thiếu đối với bất kỳ thiết bị nào. Tìm hiểu chi tiết những yếu tố liên quan tới tủ điện thang máy là điều quan trọng, cần thiết đối với bất kỳ ai khi cần sử dụng thang máy trong công trình của mình.

5. Sử dụng tủ điều khiển thang máy phù hợp

Với những đặc điểm cơ bản trên về nguyên lý hoạt động của tủ điều khiển ACVV và tủ điều khiển VVVF thì việc lựa chọn thang máy tải khách sử dụng tủ điều khiển nào hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện sử dụng thực tế của từng công trình. Việc có thể sử dụng một cách hài hòa, hợp lý chính là cách mang tới hiệu quả sử dụng cao nhất cho con người ở bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào.

Trên thực tế các loại tủ điều khiển này còn nhiều khác biệt khác nữa và để có thể sử dụng hiệu quả chúng ta cần tìm hiểu một cách chi tiết, cụ thể hơn. Tuy nhiên, khác biệt về nguyên lý hoạt động được đánh giá là khác biệt lớn nhất, có ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả hoạt động của thang máy. Chính vì thế nắm rõ, biết chính xác về nguyên lý hoạt động của các loại tủ điều khiển thang máy nhằm giúp cho thiết bị sớm được đưa vào sử dụng hiệu quả.

Việc lựa chọn được thiết bị thang máy đảm bảo về chất lượng, an toàn và phù hợp sẽ giúp chúng ta có được lợi ích lớn nhất khi sử dụng thang máy ở bất kỳ công trình nào. Chỉ khi nào thang máy đưa vào sử dụng tốt nhất mới giúp chúng  ta cảm thấy an tâm hơn. Nắm rõ những thông tin liên quan để việc sử dụng thang máy trở nên thuận lợi và từ đó cũng giúp thang máy trở thành một phần không thể thay thế, càng có ảnh hưởng lớn hơn đối với con người.

Làm sao để lựa chọn thang máy có bộ phận tủ điều khiển đúng nhất, phù hợp nhất sẽ giúp chúng ta có được thuận lợi lớn khi sinh sống, làm việc ở bất kỳ công trình nào. Hãy để thang máy tải khách, thang máy gia đình thực sự trở thành một thiết bị hỗ trợ đắc lực cho con người khi có tủ điều khiển phù hợp. Hy vọng với những thông tin hữu ích kể trên mỗi người dùng sẽ đưa ra được quyết định thang máy có nguyên lý hoạt động phù hợp nhất với đặc điểm sử dụng của mỗi công trình.